چکیده فارسی:یکی از مهم ترین ادله متکلمان بر حدوث زمانی عالم، استدلال از طریق حدوث اکوان اربعه است. تمامیت این استدلال مبتنی بر آن است که تناهی حوادث متعاقب در گذشته به اثبات برسد. خواجه طوسی با استناد به برهان تطبیق درصدد اثبات این مدعاست که حوادث ماضی متناهی بوده، در نتیجه جسم حادث است.این نوشتار درصدد بررسی توانمندی برهان تطبیق در اثبات تناهی حوادث است و روشن خواهد نمود که حتی تقریر اختصاصی خواجه از برهان تطبیق نیز اثبات کننده تناهی حوادث گذشته نیست.   چکیده عربی:من الأدلة التی یأخذ بها المتکلمون علی الحدوث الزمانی للعالم، هو الاستدلال عن طریق حدوث الأکوان الأربعة. تمامیة هذا الاستدلال مبنیة علی اثبات تناهی الحوادث المتعاقبة فی الماضی. و قد حاول الخواجة نصیرالدین الطوسی من خلال الاستناد إلی برهان التطبیق، اثبات هذا الادعاء و هو أن الحوادث الماضیة کانت متناهیة، وبالنتیجة فإن الجسم حادث.هذه المقالة ترمی إلی بحث قدرة برهان التطبیق علی اثبات تناهی الحوادث، و توضح أنه حتی التقریر الخاص للخواجة لبرهان التطبیق أیضا لا یثبت تناهی حوادث الماضی.

مهم ترین اثر جامی، شاعر و عارف نامدار قرن نهم هجری قمری هفت اورنگ است که شامل هفت مثنویِ سلسلة الذهب، سلامان و ابسال، تحفة الاحرار، سبحة الابرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون و خردنامۀ اسکندری است. سلسلة الذهب در بحر خفیف سروده شده و موضوع آن مباحث عالی عرفانی و اخلاقی است. جامی این مثنوی را در سه دفتر و به شیوۀ حدیقه الحقیقه سنایی و جام جم اوحدی سروده است. سلسلة الذهب تا کنون چند بار منتشر شده است که از میان آن ها دو چاپِ مرتضی مدرس گیلانی و مؤسسۀ میراث مکتوب بیشتر از بقیه در دسترس و محل مراجعه محققان است. در این دو چاپ، به رغم تلاش های درخور تقدیر مصححان و استفاده آن ها از نسخه های متعدد هفت اورنگ، شوربختانه هنوز با تصحیحی منقّح از این اثر روبه رو نیستیم و بدخوانی های فراوانی در این چاپ ها دیده می شود. هر دو چاپ در تشخیص و ضبط صورت درست متن اشکالاتی دارند. در این نوشتار ضبط تعدادی از ابیات که در هر دو چاپ اشکال دارد بررسی و تصحیح شده است. متن و شماره بیت و صفحه براساس تصحیح موسسه میراث مکتوب ارائه و با منابع دیگر مقابه شده است. این منابع شامل چاپ مرتضی مدرس گیلانی، مقاله ای از هادی خدیور و چندین دست نویس کهن سلسلةالذهب جامی است. گرچه به خطاهایی از هر دو چاپ مدرس گیلانی و میراث مکتوب اشاره شده است اما در بخش اصلی مقاله بیت هایی انتخاب شد که هم در چاپ مدرس و هم در تصحیح میراث مکتوب نادرست است و هادی خدیور هم یا در مقاله نیاورده و یا صورت صحیحی را ارائه نکرده است. اگر صورت صحیح در یکی از این سه منبع وجود داشت به آن نپرداختیم مگر در موارد خاصی که ضرورتی وجود داشت. در تصحیح این ابیات هم نکات نسخه شناختی و هم تناسب های معنایی، سبکی، زبانی و متن شناختی جامی لحاظ شده است.

کتاب العلل با عناوین کتاب خیر الأول و کتاب ایضاح خیر المحض نیز نامگذاری شده و به بحث دربارۀ علل نخستین اشیاء پرداخته است. خداوند در مقام علت نخستین، یکی از این علل است. پرسش اینست که مفهوم خدا در کتاب العلل چیست؟ آیا خدای کتاب العلل، وجودی است یا فراوجودی؟ وجود به چه معنایی؟ و فراوجود به چه معنایی؟ در این کتاب، بحث از خدا با اصطلاحات و مفاهیم مختلف مانند انیّت محض، علت نخستین، خیر محض و فراوجود مطرح شده است. نتیجۀ این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده نشان میدهد که بنظر مؤلف کتاب، خداوند هم وجود محض است (در مقابل وجود محدود)، هم خیر محض است و خیر محض بودن او مبتنی بر وجود است، و هم علت نخستین، بمعنای علت فاعلی حقیقی ایجادی، است. در باب هشتم کتاب، در مقایسه با عقل و نفس، وجود محض برای خدا، بیانگر تقسیم ناپذیری و بساطت محض است. همچنین برای هر دو مورد، وجودی و فراوجودی دانستن خداوند میتوان دلیل آورد. اصطلاح «فراوجود» برای خداوند در مقابل وجود محدود و انضمامی «وجود از راه بهره مندی» است که خاص همۀ مخلوقات است. همچنین، از سه اصطلاح علت نخستین، خیر محض و وجود محض، کاربست اصطلاح وجود محض برای خداوند، جامعتر از اصطلاحات دیگر است و وجود مبنای دو مفهوم دیگر است؛ چه در علت نخستین که علیتی فاعلی و ایجادی است و به همۀ چیزها و موجودات وجود میبخشد، و چه در خیر محض، که خیر بودنش بواسطۀ وجود اوست.

امام رضا(ع) در حدیث «سلسلة الذهب» خود را از شرایط کلمه ی اخلاص دانسته است؛ کلمه ای که دژ الهی است و هر که در آن داخل شود، از عذاب الهی ایمن می ماند. با در نظر گرفتن مبانی عارفان می توان این حدیث شریف را اینگونه توضیح داد که هر یک از امامان معصوم، انسان کامل یعنی جلوه ی تامّ الهی در این عالَم است که از نظر وجود شناسی و معرفت شناسی، واسطه ی بین حق و خلق می باشد. بنا بر آیات قرآن کریم، خداوند، ظاهر و باطن است. ظهور کامل خداوند، انسان کامل است که بدون او، مرتبة شهادت ناقص می ماند. در واقع، حقیقت انسان کامل در مرتبة غیب است و ظهورش، امانتی از مرتبة غیب در مرتبة شهادت است. از آنجا که ذات خداوند، غیب مطلق است، او را فقط از طریق امام معصوم می توان شناخت و چون امامان معصوم، نوری واحد و متّحد با حقیقت محمّدیه هستند، شناخت امام زمان، در واقع معرفت به توحید خداوند است. آدمی بعد از صفای نفس و آراسته شدن به کمال علمی و عملی می تواند امام معصوم را درک کند و به بهشت الهی وارد شود.

در بیشتر متون عرفانی به پیروی از گفتۀ فخرالدین علی صفی در کتاب رشحات عین الحیات، از مهم‏ترین منابع نخستین طریقت نقشبندی، چنین آمده است که هشت اصل نخست این طریقت از خواجه عبدالخالق غجدوانی، سرسلسلة طریق خواجگان است و بهاء‏الدین نقشبند سه اصل «وقوف عددی» و «وقوف زمانی» و «وقوف قلبی» را به آن افزوده است؛ آن هشت اصل نخست نیز عبارت است از: «هوش در دم»، «نظر در قدم»، «سفر در وطن»، «خلوت در انجمن»، «یادکرد»، «بازگشت»، «نگاهداشت» و «یادداشت». با توجه به اینکه در آثار غجدوانی و یوسف همدانی ذکری از این اصول نیست، این پرسش مطرح می‏شود: این انتساب که تقریباً همة پژوهشگران به آن اقتدا کرده‏اند تا چه حد درست است و آیا در میان آثار خلفای غجدوانی نشانه‏ای از این اصول می‏توان یافت؟ برای پاسخ به این پرسش، همة آثارِ در دسترس از قدمای طریقت خواجگان و نقشبندی (اعم از نسخ خطی و چاپی) مطالعه، و اینگونه نتیجه گرفته شد که این اصطلاحات برساختة خواجگان قرن هفتم و هشتم هجری است که به‏تدریج در میان ایشان شکل گرفته و پذیرفته شده است و آن را به اسلاف سلسلة خود نسبت داده‏اند. کهن‏ترین مأخذی که می‏توان به آن استناد کرد، کتاب مسلک العارفین است که این اصطلاحات نخستین‏بار در آن آمده است. روش این پژوهش کتابخانه‏ای، تحلیلی ـ توصیفی است.

یعتبر الکتاب التعلیمی من أهم مقومات عملیة تعلیم اللغة العربیة للناطقین بغیرها، والکتاب التعلیمی هو المحتوى الأکادیمی للمنهج، لذا یرى المؤلفون والخبراء أن نوعیة الکتاب وجودته من الأمور الضروریة لتحقیق سمات الکتاب التعلیمی الجید، ومن الناحیة الأخرى عدم تحقیق کتب تعلیم اللغة العربیة المستوى المطلوب فی التعلیم، دفع الکثیر من الأفراد و الهیئات إلى المطالبة بضرورة إعداد کتب أساسیة فی تعلیم اللغة، وبسبب الفرق الکبیر بین تعلیم اللغة لأبنائها وتعلیمها الناطقین بغیرها، تسعى هذه الدراسة أن تحدد المؤشرات والمعاییر المناسبة لسمات کتاب اللغة الجید، وتستهدف تحلیل محتوى سلسلة الکتاب فی تعلم العربیة وما یتضمنه من مهارات وعناصر لغویة لمعرفة مدى تناسبها مع هذه المعاییر، حیث تعتبر هذه السلسلة من أوائل المؤلفات وأشهرها فی تعلیم العربیة (1995م)، والمؤلفة من قبل مؤلفین عرب وأجانب فی الولایات المتحدة الامریکیة فی ثلاث مستویات، وتوصلت الدراسة إلى أن هذه السلسلة تحتوی على معظم سمات الکتاب الجید إلا أنها لا تناسب فی أن تکون مقرراً دراسیاً فی الجامعات و المراکز الایرانیة وذلک لعدم تناسبها مع الثقافة الاسلامیة.

لطفا برای مشاهده متن چکیده فارسی و عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

آرلیوس اوگوستینوس در سال 354 م. در تاگاست متولد شد. محور افکارش تصوری است که از خدا دارد و آن ایمان به خدای قادر، عالم و خیر مطلق است. او خدای پسر را ظهور خدای پدر می داند. امام محمد غزالی در سال 450 ه.ق در طابران متولد شد. او می گفت: خدا غیر قابل توصیف، علت العلل، منشاء هستی و نورالانوار است. او فراتر از معقولات عقلی، عالم و قادر است؛ بنابراین می توان گفت غزالی و اوگوستین منشأ عالم را خدا می دانند؛ خدایی که نور الهی و تنها وجود حقیقی است و به همه چیز داناست. خدایی غیر قابل توصیف که با اراده مطلق و غیر قابل تغییر، جهان را آفریده است.هدف این مقاله، این است که نشان دهد اگر چه تفاوت هایی از نظر مذهب و جامعه بین این دو وجود دارد، شباهت هایی نیز با یکدیگر دارند، که از نوعی رابطه روحی مشترک و اشتیاق درونی آنها ناشی شده و باعث شده است تا هر دو از فلسفه و عالم ظاهر به الهیات و عرفان کشیده شوند؛ بنابراین هدف، طرح مبانی اندیشه های این دو تن در زمینه خداشناسی است.

السلطة من المفاهیم الأساسیة فی العلوم السیاسیة، لذا تلحّ الضرورة على,تسلیط الضوء على,رأی الإمام الخمینی(ره) فی هذا المصطلح والذی یتلخّص فی أنّها «الإقدام عند الإرادة»، بینما من وجهة نظر العلوم السیاسیة السائدة «فرض إرادة (أ) على,(ب)». یناقش المقال الحالی عبر محاور عدّة السلطة السیاسیة من منظار الإمام الخمینی(ره) الذی فجّر ثورة شعبیة وإسلامیة، وقاد البلاد فی ظلّ أوضاع غایة فی التعقید؛ محاور المقال هی: مفهوم السلطة، وأسسها، ومصادرها، وأنواعها، والقائمین علیها، أهدافها. من الواضح أنّ تباین تعریف السلطة له تأثیر مباشر على,شرح هذه المحاور. استعان الکاتب فی مقاله بالإطار المفهومی ل فوق-نظریة الفطرتین: أعنی الفطرة المخمرة والفطرة المحجوبة، ونموذج تحلیل العلل الأربع. یتیح الإطار المفهومی للفطرتین دراسة النظریات المنافسة، ومن نتائج هذا المقال الاستفادة من الإطار المفهومی المحلی والإسلامی للفطرتین، وتقدیم رؤیة جامعة نسبیًا عن السلطة المتعالیة. استعان الکاتب فی مقاله بأسلوب الدلالة المتداول فی علم المنطق وأصول الفقه.